Το Αρχαίο Ορράον

Η ίδρυση και ο περιτειχισμός του Ορράου πρέπει να έγινε επί του βασιλέως των Μολοσσών Ακλέτα (385-370 π.Χ.) ή το αργότερο στο δεύτερο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. Το 167 π.Χ. ο οικισμός καταστράφηκε από τους Ρωμαίους, ανοικοδομήθηκε και τελικά οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να τον εγκαταλείψουν για να συνοικισθούν στη Νικόπολη που ίδρυσε ο Αύγουστος μετά τη νίκη του στο Ακτιο (31 π.Χ.).

Το 1972 πραγματοποιήθηκε στον οικισμό ολιγοήμερη δοκιμαστική έρευνα από την τότε Προϊσταμένη της ΙΒ' ΕΠΚΑ Ιουλία Βοκοτοπούλου. Από το 1975 το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υπό τη Διεύθυνση του καθηγητή κ. Σ.Δάκαρη, σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, άρχισαν ανασκαφική έρευνα στο σπίτι 1 του αρχαίου οικισμού. Η ανασκαφή του σπιτιού 1 συνεχίστηκε το 1981.
Στερεωτικές εργασίες σε τοίχους των αρχαίων οικιών έγιναν κατά τα έτη 1972,1973,1974,1976 και το 1981 από τη ΙΒ' ΕΠΚΑ.

Περιτειχισμένη πόλη της αρχαίας Μολοσσίας. Τον ειδικό φρουριακό χαρακτήρα της ως πολίσματος-φρουρίου μαρτυρούν οι στενοί δρόμοι, η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων, ο εφοδιασμός της με δεξαμενές νερού και κυρίως ο ισχυρός ενισχυμένος με πύργους οχυρωματικός περίβολος, σε συνδυασμό με τη στρατηγική θέση του οικισμού. Δώδεκα στενοί παράλληλοι δρόμοι, με κατεύθυνση Β-Ν διασταυρώνονται με δύο κάθετους δρόμους, δημιουργώντας μακρόστενες νησίδες πλάτους 15 μ. Στο πλάτος κάθε νησίδας είναι κτισμένο συνήθως ένα σπίτι που ορίζεται από δύο παράλληλους δρόμους
Οι ιδιωτικές λιθόκτιστες οικίες του Ορράου, σπάνιας διατήρησης, σώζουν ενίοτε και τους τοίχους του άνω ορόφου ως τη στέγη, με τα παράθυρα, τις παραστάδες των θυρών και τις δοκοθήκες του άνω ορόφου.